Bán hàng đa cấp trá hình: Thiệt người mua, hại doanh nghiệp

Nhập nhèm BHĐC để lừa đảo

Gần đây nhất là vụ Cty MB24 (Hà Nội) lừa đảo hàng chục ngàn người trên cả nước mua gian hàng ảo trên mạng đã gây ra nỗi đau cho bao cá nhân, gia đình ở nhiều tỉnh, thành... Bộ Công an đã khởi tố vụ án, những kẻ phạm tội đã bị khởi tố, bắt giam. Nếu như Cty MB24 lừa mọi người bán gian hàng ảo, thu lời hàng trăm tỉ đồng, thì Cty CP Vạn Phúc (TP HCM) lại có trò dụ người tham gia bỏ tiền mua mã thành viên để trở thành thành viên của một trang mạng nào đó. Hàng trăm người lao vào trò mua mã thành viên và lôi kéo không biết bao nhiêu người khác; để rồi khi phát hiện mình sập bẫy, Cty Vạn Phúc “bốc hơi”, thì tiền tỉ của nhiều người cũng... không cánh mà bay.

Tương tự, cơ quan chức năng cũng vừa khởi tố vụ án cách đây 2 tháng đối với Cty CP đầu tư – thương mại – dịch vụ Cộng Đồng Việt, khi Cty này triển khai mô hình lừa đảo trên mạng Internet, huy động vốn đa cấp. Hành vi lừa đảo này làm hơn 100.000 người ở các địa phương sa bẫy, trắng tay vì mất tiền v.v...

Cho đến lúc này, chưa có một thống kê nào xác định được có bao nhiêu nạn nhân sập bẫy vì các cá nhân, tổ chức lừa đảo bằng BHĐC; thế nhưng, các cơ quan luật pháp đã khởi tố trên 20 vụ án hình sự liên quan đến hành vi lừa đảo tinh vi và mới mẻ này. Theo Sở Công Thương TPHCM, các DN BHĐC trá hình thường áp dụng lối quảng bá thổi phồng, mô hình “nhị phân biến tướng” để chiêu dụ mọi người làm nhà phân phối. Kế đó, từng bước trói buộc họ bằng những điều kiện trách nhiệm, buộc họ phải bỏ tiền ra để đầu tư mua hàng hoặc đổi lại bằng một “món hàng” ảo, dịch vụ không có thật trên mạng v.v... Tới khi thu được lợi nhuận, chủ DN bỏ trốn hay thoái thác trách nhiệm, bỏ mặc nạn nhân.

Nhà đầu tư chân chính liêu xiêu

Ngay tại hội thảo “các hình thức kinh doanh bất hợp pháp – lợi dụng mô hình BHĐC” do MLMA tổ chức tại TPHCM ngày 14.11 vừa qua, bà Trương Thị Nhi – TGĐ Cty Lô Hội – đã phải báo động “việc nhập nhèm BHĐC để trục lợi, vi phạm luật pháp chẳng những gây thiệt cho người dân, mà còn gián tiếp gây hại cho rất nhiều nhà đầu tư BHĐC chân chính, tuân thủ quy định luật pháp. Giờ đây, cả xã hội dường như có định kiến với mô hình BHĐC là sai phạm, không tốt. Trong khi đó, trên thực tế, BHĐC là mô hình kinh doanh hiện đại, xuất hiện tại các nước cách đây gần 100 năm”.

Ông Bạch Văn Mừng – Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh – Bộ Công Thương – khẳng định: “ Mô hình BHĐC được Chính phủ VN cấp phép hoạt động đã 10 năm. Đến nay, VN có 77 DN được đăng ký BHĐC. Trong đó, có 13 DN có 100% vốn nước ngoài, có 3 DN có nhà máy sản xuất tại VN. Doanh nghiệp BHĐC có tốc độ tăng trưởng mạnh về doanh số bán hàng, số lượng người tham gia và sản phẩm bán ra tăng rất nhanh. Hiện có hơn 1 triệu người tham gia BHĐC. Những Cty BHĐC tiêu biểu như: Amway, Lô Hội, Avon, Thiên Sư... góp phần đáng kể vào việc tạo việc làm, phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Người dân không nên vì những sai phạm của những DN lừa đảo mà có định kiến với tất cả các Cty BHĐC; bởi lẽ, mô hình BHĐC không sai, chỉ có những đơn vị lợi dụng BHĐC để lừa đảo”.

Ông How Kam Chiong – TGĐ Cty TNHH Amway VN – cho biết: “Việc một số DN lợi dụng BHĐC để lừa đảo, gây thiệt hại lớn cho chúng tôi, khi có không ít người, vì thế mà đổ lỗi hết tất cả các Cty BHĐC không tuân thủ đúng quy định luật pháp. Chúng tôi buộc phải tốn kém rất nhiều thời gian, con người để thanh minh, tỏ bày cho mọi người phân biệt đâu là thật đâu là giả trong BHĐC”.

Bà Trương Thị Nhi – với tư cách là Chủ tịch MLMA – đã kêu gọi: “Cần có một cái nhìn đúng đắn, khách quan và công bằng đối với các Cty BHĐC chân chính. Không phải ngẫu nhiên mà giữa thời điểm kinh tế khó khăn hiện nay, các Cty BHĐC đã đạt doanh thu trên 4.200 tỉ đồng, nộp ngân sách nhà nước hàng trăm tỉ đồng, tạo việc làm cho hơn 1 triệu người v.v... Đáng lên án và đáng phê phán đối với một số DN lợi dụng BHĐC để lừa đảo, nhưng cũng cần phải nhìn nhận và ghi nhận đóng góp của những Cty BHĐC chân chính”.

Luật sư Võ Đan Mạch cho rằng: “Mọi người cần phân biệt rõ, Cty BHĐC chân chính là bán hàng với hàng hóa thật và thành quả nhà phân phối được thụ hưởng là trên kết quả bán hàng hóa cụ thể của mình hoặc của người khác do mình vận động. Hàng hóa phải đạt chất lượng, có xuất xứ và DN bán hàng được pháp luật cấp phép. Với DN lợi dụng BHĐC để lừa đảo, thường chiêu dụ mọi người tham gia bằng những chiêu thức ảo, không có hàng hóa như: Góp vốn đầu tư trên mạng, mua gian hàng điện tử trên mạng, kinh doanh dịch vụ trên mạng…. Dụ dỗ, lừa dối, lôi kéo người khác tham gia có nhận tiền kèm theo hy vọng về những lời hứa ảo”.